KAN KUNST DE WERELD VERANDEREN? Dit is de titel van de 2e aflevering van documentaire ZINTUIG. Over kunst als verzet, over angst en overleven en mensen bereiken met beelden. Met Wijnand van Dam, Mark Schalken en Farhad Foroutanian.
Ga direct naar de aflevering en luister deze in je favoriete podcast app:
Een kunstenaar krijgt dagelijks de uitgelezen kans om onze leefomgeving op een verrassende manier te belichten en te bevragen, omdat deze werkt zonder standaard protocollen, CAO’s en werkschema’s. Kan een kunstenaar ook onze wereld veranderen?
Over de wereld van winst en verlies
Life Coach Wijnand van Dam vertelt over de Wereld van Winst en Verlies. Wij hebben die zelf geschapen, bewust en onbewust. We zullen allemaal moeten voldoen aan het plaatje dat die
wereld van ons vraagt. We leven niet meer vanuit onszelf, maar vanuit ons hoofd. We passen ons aan door een bedacht zelfbeeld te creëren, de zgn ego-mind. Wijnand van Dam legt uit waar
onze gedachten vandaan komen, wat het bewustzijn en het onbewuste zijn en hoe die twee zich tot elkaar verhouden. Ons bewustzijn maakt deel uit van het collectieve onbewuste. Hij praat
over waar angst vandaan komt. De Wereld van Winst en Verlies draait op angst.
In het vecht-vlucht-systeem ligt de kiem van angst- en paniekstoornissen. Dit systeem wordt geregeld vanuit ons reptielenbrein. Het reptielenbrein opereert ahw onafhankelijk
in ons gehele brein en kan geen onderscheid maken tussen bedachte angst en reële angst. Het reageert feilloos op iedere vorm van angst en jaagt stress hormonen direct door
het lichaam, of er nu sprake is van werkelijke paniek of bedachte paniek. Als dit (te) vaak gebeurt blijft het stresssysteem aan staan. Mensen die hier onder lijden krijgen ernstige stress
klachten.
Wijnand van Dam
De Vleesvrije Stad
Grafisch vormgever Mark Schalken wil met zijn project De Vleesvrije Stad een vleesvrij Amsterdam realiseren in 10 jaar. De eerste stap is gezet met zijn gelijknamige boek. De
Vleesvrije Stad is een graphic novel met 10 stripverhalen, getekend door 10 tekenaars die 10 sectoren in de maatschappij belichten. Mark Schalken haalde zijn inspiratie oa uit de boeken van
John Maxwell Coetzee en uit het boek Dieren Eten van Jonathan Safran Foer.
We spreken over het verschil tussen het overbrengen van een boodschap via tekeningen en via
het geschreven woord. Over verschillende manieren van actie voeren. Over activisten die zichzelf vastlijmen in musea. Mark Schalken voerde zelf actie in Het Stedelijk Museum
in Amsterdam. Niet door zich vast te lijmen, maar door in gesprek te gaan met de directie over de rol van Het Stedelijk als koploper waarmee ze een voorbeeld zouden kunnen geven in het voeren van
een vegetarisch beleid.
Mark Schalken
Over oorlog en vrijheid
Ik vertel over de duurzaamheid van een verandering die kunst teweeg kan brengen. Ik zag Das Leben der Anderen van Florian Henckel in 2006. Na het zien van deze film heeft een tijd geduurd voordat ik mezelf toeliet weer onbekommerd romantisch werk te maken.
Eenzelfde gevoel van schaamte voor ons onbekommerde vrije leven voelde ik ook toen ik kunstenaar en politiek tekenaar Farhad Foroutanian opzocht voor een gesprek in deze aflevering. Farhad
groeide op in Teheran tijdens de revolutie en de oorlog. Hij vertelt over de angst en intimidatie in een land waar alles en iedereen gebukt gaat onder een regiem met voortdurende dreiging.
In 1986 kwam Farhad naar Nederland. Ontroerend is om hem te horen vertellen hoe hij één van zijn Iraanse vrienden terugvond in Köln.
Ik zoek tijdens het gesprek met Farhad naar een antwoord op de vraag hoe het mogelijk is dat mensen kunnen moorden om een gedachtengoed in stand te houden. Farhad legt het als volgt uit: Alles bestaat uit één geheel. Vanaf het moment dat je jezelf apart gaat zien van dit geheel is er in principe al gevaar. Iemand
die buiten het geheel geplaatst wordt, wordt slachtoffer van angst en frustratie. Vanuit deze emoties kan er alles gebeuren. Er zijn echter geen ik
en jij, zegt Farhad. We zijn allemaal één.
Farhad ging enkele jaren terug naar Teheran. Hij maakte daar oa de trilogie Situation. In deze film zien we twee mensen die ontwaken in een vreemde ruimte waar ze niet uit kunnen. De acteurs zaten op de set werkelijk gevangen in de studio, ze konden niet weg. Aan het eind vindt één van hen de sleutel tot vrijheid. Die ligt in de gedachten. Als je reist met je hoofd ben je vrij. Binnen en buiten zijn door de mens bedachte begrippen.
Farhad heeft geen goed gevoel over alle politieke tekeningen die gemaakt worden. Je moet tekenen als een kunstenaar die over politiek tekent, niet als een politicus die tekent, stelt hij. In politieke tekeningen worden situaties vaak persoonlijk gemaakt waarmee haat gezaaid wordt.